سلام به همه دوستان. از زمان ایجاد این تاپیک حدود یک سال گذشته و ظاهرا مشتری آنچنانی هم نداشته. با این حال از زمان ایجاد تا الان بیشتر از 700 نفر بازدید کننده داشته. نمی دونم چه درصدی از اینها بازدید کنندگانی بودند که به این رشته علاقه مند یا کنجکاو بودن ولی بازم فکر می کنم یه تعداد قابل توجهی از بندگان خدا هستند که باید به عنوان یک فارغ التحصیل این رشته (گرایش درست تره) از گمراهی نجاتشون بدم...

دوستی که این پست رو ایجاد کردن نوشتن رشته جدیدیه. جدید و قدیمی بودن نسبیه من نمی دونم معیار ایشون دقیقا چیه. همین طور نمی دونم منظورشون از «رشته» رشته تحصیلی در ایرانه یا مدیریت دانش به عنوان یک دیسپلین. شکل گیری مدیریت دانش به عنوان یک شاخه از علم در اوایل دهه 90 اتفاق افتاده و بنابراین حدود ربع قرن سابقه داره و از نظر من دیگه جدید نیست. در ایران هم دقیق نمی دونم ولی فکر می کنم حداقل باید نصف این مدت سابقه داشته باشه. به عنوان یک رشته یا گرایش تحصیلی مستقل در ایران، با ایشون موافقم نسبتا جدیده. زمانی هم که من در حال تحصیل بودم فقط در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران وجود داشت به عنوان یک گرایش از مدیریت فناوری اطلاعات. بر این اساس کاکتوس هم شاید همکلاس من بوده یا یکی از بچه های دوره بعدی...

در مورد وضعیت عملی مدیریت دانش در خارج از کشور من اطلاع چندانی ندارم. اما در منابع درسی ما که همه به انگلیسی بود، در مورد کاربردهای عملیش هم زیاد صحبت شده بود. این قدر میدونم که یکی دو تا موج محبوبیت و ناکامی رو پشت سر گذاشته. در ایران اون بخش از مدیریت دانش که بیشتر از همه شناخته شده است و شرکت های فعال هم در همین زمینه کار می کنند، ثبت و ضبط و به اشتراک گذاری دانش سازمانی و فرهنگ سازی و آموزش مربوطه است. یعنی چی؟ یه مثال خوب از فعالیت های مدیریت دانشی همین فرومه. شما میاید زحمت می کشید تجربیاتتون رو در زمینه اپلای کردن ثبت می کنید تا دیگران از این ها بهره ببرند، بهترین روش ها (Best Practices) رو بشناسند و اشتباهات احتمالی شما رو تکرار نکنند. یه سری مشوق هایی هم وجود داره مثل همین سیستم امتیازدهی ولی بیشتر از همه ناشی انگیزه درونی شماست. حالا همین رو ببرید در فضای سازمان... . مدیریت دانش جنبه تئوریک جالب توجهی هم داره چون این که دقیقا چی دانش هست و چی نیست و رابطه دانش با مفاهیم دیگه مثل قدرت و ... چیه بحث های فلسفی جدی داره. اگه کسی پیدا شد که واقعا علاقه مند باشه برای آشنایی هم با جنبه عملی و هم جنبه های تئوریک بحث می تونه مراجعه کنه به کتاب Knowledge Management in Organizations نوشته Donald Hislop از انتشارات دانشگاه آکسفورد.

تا اونجایی که من بررسی کردم، مدیریت دانش به عنوان یک رشته یا گرایش مستقل در مقطع دکترا در خارج از کشور مطرح نیست (در مقطع ارشد بررسی نکردم). به عنوان یک حوزه پژوهشی وجود داره اما مثل اینجا زیرمجموعه فناوری اطلاعات نیست و زیرمجموعه گرایش مدیریت و سازمان محسوب میشه. در مجموع برداشت من اینه که در حال حاضر، موضوع جالب، ررو به رشد و پرطرفداری نیست (اگه به عنوان یک دیسپلین با یک دیسیپلین دیگه مثل رفتار سازمانی یا استراتژی مقایسه اش کنیم). اما به این نکته هم باید توجه داشت که در مباحث تحقیقاتی شما موضوعات جزئی تری رو انتخاب می کنید و میشه اینا رو به هم ربط داد. فرضا میشه در مورد استراتژی های تسهیم (به اشتراک گذاری) دانش در نوع جدیدی از سازمان بحث کرد. خلاصه موضوعی زنده و پویاست اما فرعی و کم طرفدار که دوره اوج محبوبیتش رو پشت سر گذاشته. یه دیسپلین مستقل اما مرتبط با مدیریت دانش هم هست به نام سرمایه های فکری (Intellectual Capital) که وضعش هم شبیه مدیریت دانشه و شاید فرعی تر و کم طرفدارتر.

امیدوارم دینم رو به خوبی به رشته عزیز ادا کرده باشم و به پرسش های احتمالی دوستان حال و آینده هم جواب داده باشم.